DİBEK TAŞI

DİBEK TAŞI:

Taş, en eski zamanlardan bu güne kadar insanların hayatında önemli yer almaktadır.

 Taş. Mermer taşı, kireç taşı, çakıl taşı, çakmak taşı, dere taşı, kaya taşı, göz taşı, gök taşı, elmas, zümrüt, yakut, Topaz, kehlibar, akik ve benim sayamadığım bir çok taş çeşidi daha vardır.

   Zor durumda kalan bir kişi yol üzerinde bulduğu bir taşla kendisini insaların veya hayvanların saldırısından savunmak için silah olarak kullanıyor. Taş, başta kimya sanayinde ham madde olarak kullanılmakla beraber , yol, bina yapımında ve insan hayatının bir çok alanında kullanılmaktadır.

Asıl konumuz Dibek taşı idi. İzbul ( Tekke kozluca ) köyünde ki cami binasının karşısında ki yükseklikte köyümüzün bir nevi malı olarak bir Dibek taşı bulunuyordu. Dört köşeli bir taş, yüksekliği 70- 80. cm. , bir o kadarda eni ve boyu vardı. Orta yeride 30 cm. derinliğinde çukurdu. Düğün ve bayram arifesinde bu taşta keşkek dövüyorlardı.

 Keşkek dövmek ağaçtan yapılmış özel tokmaklarla yapılıyordu. Tokmakların buğdaya vurma yerleri uzun idi. Bundan dolayı keşkek dövmek yorucu olmakla beraber biraz da ustalık istiyordu. Tokmaklar Ahmet Hoca' nın sayvanında korunuyorlardı.

     Sekiz on yaşlarında idim. Köyde bir düğün vardı ve dibek taşında keşkek dövme olayını seyretmiştim. Dibek taşının etrafında büyük bir kalabalık toplanmış, düğün çalgıları müzik çalıyor. Dibek taşının etrafında dört genç gömleklerinin yenlerini sıvamışlar, akan terleri gömleklerini ıslatmasın diye boyunlarında beyaz peşkirleri vardı.Tokmaklar ellerinde keşkek dövüyorlardı. İlk olarak gençlerden biri taşın çukurunda ki keşkeğe tokmağı ile vuruyor ve tokmağı çıkarırken yapışan buğdayı düşürmesi için tokmağı yavaşça oyuğun kenarına dokunduruyordu. Böylelikle tokmak az aralıklarla iki ses birden çıkarıyordu, birincisi çok kuvetli , diğeri hafif olarak eşlik ediyordu. Devamında ilk gencin karşısındaki genç tokmağı ile dibek taşındaki buğdaya vuruyor ve aynı hareketleri yapıyordu. Böyle sırayla dört genç keşkek dövmeye devam ediyorlardı. Bir zaman sonra diğer dört genç gelip arkadaşlarını değiştirip tokmakları sallayarak keşkek dövme olayı devam ediyordu. Tokmaklarla vurdukça taşın içersindeki buğdayın kahverengi kabukları tanelerden ayrılıyor.

    Tokmak sesleri , müzik sesi ve gençlerin naraları, çocukların sevinç çığlıkları bir bine karışarak, bam başka bir ahenk ortaya çıkıyordu. Bütün bunlar yalnız o an yaşanıyordu. Bunun hiçbir zaman aynı tekrarı olamıyor.

    Türk mutfağında keşkeğin özel bir yeri varmış. Düğün yemeklerinde ve bayramlarda keşkek buğdayı etle beraber uzun bir zaman kaynatılarak hazırlanıyormuş ve misafirlere ikram ediliyormuş.

   Genel olarak keşkek Koloz adında bir buğdaydan yapılıyormuş. Ahmet dedem bir yıl özel olarak bir dekar koloz buğdayı ekmişti. Koloz buğdayının başakları diğer buğday başaklarından biraz farklı ve taneleri biraz daha iri idiler. O yıl keşkek dövdüğümüzü hatırlıyorum ve soframızda bir kaç defa keşkek yedik. Köyümüzün güneyinde Kolozluk denen bir mezra da vardır.

   Komünizm döneminde Türk köylerinde ki Dibek taşları da yok edildiler. Köyüme son gidişimde yinede olduğu yerde gözlerimle aradım, hatta cami avlusunda olabilir diye de araştırdım. Yazımı yazmamdan önce bazı dostlarıma Dibek taşı konusunu sordum. Dostum Mehmet Keçici bir zamanlar Çukur köyün üç mahallesinde dibek taşı olduğunu söyledi. Deliorman'ın Türk köylerinin her birinde Dibek taşları bulunuyormuş. Bulgaristan Türklerinin bu geleneği zaman içersinde tarihe karıştı.

    Değerli dostlarım, ben sizlere böyle bir geleneği yalnız hatırlatmak istedim. Sizlerden Dibek taşı ve keşkek konusunda bildiklerinizi ve düşüncelerinizi ilave etmenizi bekliyorum.

 Saygılarımla :

Tahsin Hüseyin

TAŞKÖPRÜ KÖYÜNDE DIBEK TAŞI:

Doyranlarlı Mehmet güveyi (ALTUN) torunlarından YUNUS ALTUN, 1968 de Akşehir gölü taşınca Eskişehir'e göçenlerdeniz. Babam Salih ALTUN, anam Mükerrem ALTUN, köyümü görmek en son 2020 yazında kısmet oldu, pandemiden dolayı fazla kimse ile görüşmek nasip olmadı ama evin önündeki dibek taşı hala duruyordu, ona iyi bakın yarım asırdan fazladır yaşı, ben 61 olduğuma göre, herkese selâmlar...