TİPİ KÖY:

TİPİ KÖY:

Konya Akşehir Tipiköy’ ünde yaşamış muhacir olarak kendimizden biraz bahsedeyim.

Dedemin babası 1936 li yıllarda Bulgaristan, Şumnu’dan (Doyranlar) Akşehir'e bağlı Tipi köyüne yerleşmişler.

Köyümüzün %80 muhacir. Köyümüz bir şehirdeki gibi evleri ve yolları planlıdır, genellikle tüm muhacir köyleri gibi. Her evin iki avlusu vardır. 1-Dış avlu burada hayvan besleyenlerin ahırları veya çiftçilikle uğraşanların malzemeleri olur. 2- İç avlu sadece çiçekler ve ekmek pişirmek için fırın, ayrıca bayramalarda masalar ve sandalyeler konur. Ramazan ve Kurban bayramının birinci gününde çocuklar ellerinde poşetleri ile ev ev dolaşarak hem şeker toplarlar hemde bayramlaşırlar.

Köyümüzün bir adeti olan Bayram namazından çıkan cemaat cami avlusunda sıraya girerek büyüğünden küçüğüne herkes bayramlaşır. Daha sonra topluca Köyün mezarlığına gidilir. İmam orada dualar okur. Mezarlıkta yakınları olan mezarları ziyaret eder. Herkes ondan sonra evlerine gider.

**Muhacır fırını beyaz toprak ile samanın harcı ile yapılan topraktan yapılan bir fırındır. Ben özellikle bu fırında pişirilen ekmeği kesip, sobada ısıttıktan sonra yağ-tuz ve salça sürerek yenmesine bayılıyorum. Kuru fasulye ve turşu ile birlikte yenmesini de unutmamak lazım.

Bana göre AKŞEHİR küçük Türkiye çok karışık nüfus yapısı var. Bundan dolayı farklı kültürleri ve yaşam biçimlerini gördüm. Ancak muhacirlar kadar temiz insanları görmedim. En yoksulunun evi bile tertipli ve temizdir, AKŞEHİR veya ülkemizde yaşayan muhacirler.

Ahmet Balkan (2019)

GÖÇ OLGUSU VE GÖÇMEN KONUTLARI-Tipiköy-Akşehir:

4.1.1.Tipi Köyü’nün İncelenmesi

Tipik bir göçmen köyü olan Tipi Köyü Konya Akşehir ilçesine 17 km uzaklıktadır. Köyün sakinleri 1900’lü yılların başında Balkanlar’dan gelen göçmenlerden, bazıları kendi çabalarıyla gelenler ve bazıları da mübadele döneminde gelen göçmenlerden oluşmaktadır. Yaklaşık nüfusu 400’dür. Köyün geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır.

4.1.2. Tipi Köyü’nün İklimi ve Doğal Çevresi:

Tipi köyün iklimi sıcak ve ılımandır. Tipi köy kış aylarında çok fazla yağış düşmektedir. Tipi köy ilinin yıllık ortalama sıcaklığı 11.6’dır. Yıllık ortalama yağış miktarı: 520 mm’dir. Ağustos ayının 11.mm yağışla en kurak ayıdır. En fazla yağış Aralık ayında görülmektedir. Bu bölgenin yakınlarında Akşehir gölü bulunmaktadır. Bu iklimin oluşmasında yer şekilleri ve bu bölgeyi etkileyen basınç merkezlerinin yanı sıra yakınındaki Akşehir Gölü’nün de etkisi bulunmaktadır.

4.1.3. Tipi Köyü’nün Yerleşim Özellikleri:

1936 yılında 12 bin muhacir göçmenin 2 bin452’ si Konya’ya yerleştirilmiştir. 1935’ te iskan edilen göçmenlerin çoğu çiftçi olduğundan bir an önce üretici konumuna geçmeleri için toprak dağılımı yapılmıştır. Genellikle bu alanlar mera, fundalık, baltalık gibi ziraata yeni açılan arazilerden oluşmaktadır.

Aralık 1934 tarihli yasa ile “Zaten Zincir Borçlanma” yöntemi Ziraat Bankası aracılığıyla göçmenlere dağıtılmış ve iki yıl vadeli yıllık bir tohumluk buğday dağıtılmıştır. İki yıl sonundaki yasaya göre, borçlarını ödeyemeyenlerin borçları Bakanlar Kurulu tarafından belirlenmiştir. Göçmenlere aynı zamanda çift ve koşum hayvanları da verilmiştir. Bu dönemde 1934-1937 yılları arasında göçmenler için 18 bin civarında ev inşa edilmiştir.

İç Anadolu Bölge’sinde çoğunlukla evler iki veya üç oda, bir depo, bir ahır ve bir tuvaletten oluşup tek katlı ve çatılıydılar. Göçmenler, 28 yıl içinde devlet tarafından verilen evlerin borcunu ödemekle yükümlendirilmişlerdir. Buna göre, ilk sekiz yılda ödeme yapılmayacak, 20 yıl içinde taksitler halinde ödenecektir.

Alan araştırması olarak seçilen ev, Tipi köyde 1936 yılında yapılmış devlet desteğiyle oturtulmuş Bulgaristan dan göçmen ailenin hanesi incelenmiştir.

İncelenen göçmen evi, 1936 ‘da devlet desteği ile yapılmış bir evdir. Ev kerpiç yapıya sahiptir. Yaklaşık 40 m2 ölçülerindedir. Köyde bu şekilde eski kalmış 4 tane ev bulunmaktadır. Diğerleri değişime uğramış yâda yıkılıp yenisi yapılmıştır. Evler, Bulgaristan dan gelen göçmenler için yapılmıştır.

Hüseyin ÜNLÜ ile yapılan görüşmede, köyde toplam 80 tane hane vardır. Geneli değişime uğramıştır. Evin arka bölümü ahır ve samanlık olarak kullanılmaktadır. Evin giriş kapısında camsız bir ışıklık penceresi bulunmaktadır. Tavan yapısı ahşap çıtaların birbirine geçirilmesiyle oluşturulmuştur.

Köyde geçim tarım ve hayvancılıkla sağlanmaktadır. Ev, günümüzde kullanımını yitirmiştir. Göçmen evin girişteki ara yeri, bir basamak kod farkı yapılarak göçmenler bu bölümü unluk olarak kullanmışlardır. Bu bölüm serin olduğu için kiler gibi kullanılmıştır. Saçak altında peçka adı verilen fırın bulunmaktadır. Genelde evin dışında yer almaktadırlar. Kerpiç malzemesinden yapılmıştır. Göçmen evinin wc si bahçesinde yer almaktadır. Isınması ‘camal’ adı verilen soba tarzında ısınma aracıyla duvarlar arasından baca yardımıyla geçirilerek odalar ısıtılmaktadır.

Fatma Nur YILDIRIM- Karatay Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık

Kerim ÇINAR ** Prof. Dr. / Karatay Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü