TAŞKÖPRÜ DE PEKMEZHANE

TAŞKÖPRÜ DE PEKMEZHANE:

Bizim çocukluğumuzda eskiler; pancar pekmezine "Bal" derlerdi. Esas bal olanın adı ise " Kuvan balı (Arı balı)" oluyordu.

 Halk arasında "Pekmez kan yapar" derler ve çocuklar pekmez yesinler, öksürük şurubu gerekmez diye söylerlerdi.

Şimdiki Caminin olduğu yer civarında Kara Mehmet Doyran' ın Pekmezhanesi vardı.

Hatırladığım kadarıyla el ile çevrilen büyük bir vidalı pres ve Kaynatma kazanları vardı. Her türlü kamış, saman, ağaç dalları ( Gündöndü sapları, mısır koçanları ve sapları vs.) ile kazanlar kaynatılır ve ortalığı is, duman kaplardı.

Pekmez; Pancarlar, yıkanıp, kabukları kazınır, doğranır ve preste sıkılarak şırası suyla 7-8 saat kıvam alıncaya kadar kaynatılarak hazırlanır. Bir ton pancardan 100- 120.kg.pekmez çıkar. Ekşiliğini almak için Pekmez toprağı (aktoprak) veya Karbonat atıldığı söyleniyor ama köyde yapılır mıydı bilmiyorum. Sonra süzülerek kaplara alınır.

Sosyal medyada Kırklareli Poyralı köyünde birkaç tane Pekmezhanenin halen çalışmakta olduğu yazılmakta.

Eski zamanlar da şeker kıymetli, pekmez her türlü tatlandırmada kullanılabilen bir malzeme. Çocukluğumuzda; Ailece, kırma, dızmana ya da sıcacık akıtma yanında pekmezle beraber yerdik, arkasından tavşan kanı çay büyük keyifti.

Sonra Facebookta Doyranlar sayfasında gezinirken, Bohçalar'dan Sn. Iksane Bilgin' ın sayfasında ek' te ki fotoğrafları gördüm, aşağıda ki yorumu yapmışlardı

"Mehnur Yusufova:

Bir senede geçse üstünden, dibine şeker çökmeyen tek bal sizinki, bu sene yine aldım, ellerinize sağlık Iksane ablacım."

Bal olarak kastettiği pancar pekmezi, Doyranlar da hâlâ "bal" olarak tarif edilince, eskiler aklıma geldi, böyle bir yazı oluştu.

Günümüzde pekmezin doğalını da bulmak zor, genellikle meyve esanslı şeker şurubu' nu pekmez diye marketlerde satıyorlar.

Biz şeker pancarı pekmezi biliriz ama çok değişik meyve pekmezleri de var.

Üzüm, armut, kuşburnu, dut, incir, keçiboynuzu (harnup), ardıç gibi meyve pekmezleri de var. Damak tadı alışkanlığı pancar balını severiz ama diğerleri de güzel, doğal olsun yeter ki...

Doyranlar deyince, geçmişe bağlılık ve memleket hasreti önem kazanıyor. Soyadı kanunu çıkınca, Hacı Hasanlardan Kara Mehmet, zeki biriymiş ki; soyadını eski memleketine izafeten "Doyran" yazdırmıştı, yine Kara Mustafalardan Kesikbıyık Mustafa' nın oğlu Salih ailesinin soyadı da Doyran' dı.

Türkiye de Doyran soyadı sık kullanılan bir soyadı, özellikle Makedonya Doyran göçmenlerinde.